Łączenie drewna i sposoby łączenia to temat bardzo ciekawy dla każdego stolarza, ale też i dla amatora, który zajmuje się konstruowaniem przedmiotów drewnianych, mebli, ławek itp. Drewno wykorzystuje się w budownictwie, toteż sposoby łączenia drewna będą też interesowały budowniczych pracujących na budowach. Wiele nowoczesnych form budownictwa wymaga łączenia drewna konstrukcyjnego jako jednej z najważniejszych technik budowlanych.
Zanim powiemy o tym, jakie są rodzaje połączeń drewna, zatrzymajmy się na chwilę i wyjaśnijmy znaczenie terminu – złączą, połączenia drewniane. Słowem tym określa się taką część konstrukcji, w której następuje połączenie ze sobą dwóch elementów. Złącza stolarskie są najczęściej stosowane, oprócz nich istnieją takie, w których elementy są ze sobą połączone za pomocą gwoździ, śrub, śrubek albo wkrętów. Połączenia drewniane, czyli złącza stolarskie, polegają na wykonaniu w drewnianych częściach, które mają być połączone, odpowiednich profili, dodatkowo potem wzmocnionych klejem. Istnieją różnorodne rodzaje połączeń drewna. Wszystkie one zależą od tego, jak wobec siebie są położone elementy. Złącza powinny być wykonane w taki sposób, by wszystkie jego elementy stykały się ze sobą, tylko wtedy może być uznane za trwałe i dobrze wykonane.
Sposoby łączenia drewna są od dawna już wypróbowane i do dzisiaj obowiązujące. Sposoby te są oparte o elementy łączenia drewna z drewnem takie jak czopy lub wręgi i pasujące do nich wgłębienia – gniazda albo wypusty. Jako pierwsze powstają gniazda, po nich dopiero wręgi dostosowane do wymiarów gniazd. Warto pamiętać o tym, że czop od grubości gniazda musi być grubszy o jakieś pół milimetra, a głębokość gniazda powinna być większa od długości czopa o dwa milimetry. Sposoby łączenia drewna z drewnem są zawsze skuteczne, o ile łączy się elementy drewniane o takiej samej wilgotności. Jeżeli tak się nie dzieje, części nie połączą się trwale i konstrukcja może się po prostu rozlecieć.
Pamiętajmy o tym, że rodzaje połączeń drewna występują w bardzo dużej ilości. Można bowiem wyróżnić złącza kołkowe, wczepowe skośne, wczepowe kryte, zakładowe proste, zakładkowe uciosowe, widlicowe proste, widlicowe podwójne, czopowe osadzone, czopowe kryte, płetwowe, wczepowe proste, wtykowe uciosowe z wkładką, stykowe uciosowe z wklejkami, kołkowe, widlicowe uciosowe, czopowe, stykowe proste, wczepowe półkryte, wręgowe proste, kołkowe okrągłe, zakładkowe proste, czopowe kryte, czopowe przelotowe i wiele innych.
Łączenie płyt meblowych
Z płytami meblowymi mamy do czynienia wtedy, gdy otrzymujemy gotowe elementy drewniane, półki, blaty itp., które trzeba ze sobą zespolić. Sposoby łączenia płyt meblowych są różne, ale można spośród nich wyróżnić kilka tych najbardziej reprezentatywnych, który są najczęściej stosowane.
Chyba najbardziej popularne łączenie płyt meblowych wykonywane jest za pomocą kołków meblowych. Jest to łączenie desek pod kątem prostym, łączenie „niewidoczne”, bowiem kołki znajdują się wewnątrz elementów drewnianych. Powszechność metody kołkowej wynika z jej praktyczności. Przy pracy wykorzystuje się bowiem tylko wiertarkę i odpowiednie wiertło do drewna.
Inne sposoby łączenia płyt meblowych warte wyróżnienia to: połączenia lamelkami oraz połączenia wpustowe, w kształcie na jaskółczy ogon.
Łączenie drewna pod kątem prostym przy użyciu lamelek ma zdecydowaną przewagę nad połączeniem kołkowym. Dzieje się tak dlatego, że owalna forma płytek lamelowych pozwala na przesuwanie łączonych elementów względem siebie.
Połączenia wpustowe, w kształcie na jaskółczy ogon, są, jak się wydaje, najładniejszymi i bardzo dekoracyjnymi, choć jednymi z najtrudniejszych do wykonania połączeniami w drewnie. Łączenie sklejki pod kątem prostym na sposób wpustowy sprawia dużo trudności początkującym majsterkowiczem, dlatego też zaleca się wykonywanie tej czynności profesjonalistom.
Odmiennym sposobem spajania ze sobą desek na prosto, skośnie lub pod kątem prostym jest łączenie desek na zakładkę. W tym przypadku z jednego elementu drewnianego usuwa się jakiś odcinek drewna, odcinając go piłką, z drugiego elementu również odcina się taki sam kawałek. Następnie tak obrobione elementy łączy się ze sobą, spajając klejem stolarskim. Łączenie desek na zakładkę jest dość prostym sposobem, poradzi sobie z nim każdy, nawet mało doświadczony majsterkowicz. Oczywiście łączenie sklejki pod kątem prostym jest zawsze zadaniem o pewnym stopniu trudności, bo wykonując je, trzeba dobrze posługiwać się miarą stolarską i piłką do drewna.
Na koniec powiedzmy jeszcze o tym, jak łączyć ze sobą deski na blat. Jest to bardzo ważne zagadnienie, bo czasem zanim zacznie się prace właściwą, trzeba przygotować pod nią odpowiednie miejsce. Niektórzy więc wykonują specjalny blat, na którym następnie wykonują prace stolarskie. Jak więc łączyć deski na blat? Trzeba je wpierw ułożyć w takiej kombinacji, by do siebie pasowały, następnie na krótszych bokach trzeba umieścić kantówki, by unieruchomić konstrukcję. By deski przylegały maksymalnie do siebie, przed skręceniem należy je ścisnąć. Teraz należy całość przeszlifować grubym papierem ściernym, by pozbyć się zabrudzeń, chropowatości i drzazg. Następnie całą konstrukcję należy przyciąć do wybranego rozmiaru, np. 190 cm. Po uzyskaniu równego bloku należy go wzmocnić trzeba masywnymi kantówkami, które utrzymają blat w całości. I tak, otrzymawszy podstawę pod prace stolarskie, można zabrać się do dzieła.
