Na początku warto odpowiedzieć na pytanie, co to jest gwint i jak fachowo można go opisać. W skrócie trzeba powiedzieć, że gwintem nazywamy śrubowe nacięcie na walcowej lub stożkowej powierzchni. Gwinty są komplementarne, co oznacza, że wewnętrzny i zewnętrzny mają kształt tak dobrany, że pasują do siebie. Złe dobranie powoduje, że wrąb gwintu jest za płytki albo też niemożliwe jest wykonanie gwintu przez zbyt małą średnicę otworu, dlatego też ważne jest to jaką średnice pod gwint dobierzemy. Skoro odpowiedzieliśmy już na podstawowe pytanie: co to jest gwint, warto jeszcze tylko dodać, że ruch obrotowy elementu z zewnętrznym gwintem sprawia, że przesuwa się on względem elementu z gwintem wewnętrznym. Rodzaje gwintów charakteryzują się mnogością i można by pogubić się w odróżnianiu jednych od drugich, gdyby nie objęto niektórych z nich procesem normalizacji. Dzięki temu możliwe są podział i oznaczenia gwintów, co przekłada się na ich lepszą rozpoznawalność.

Rodzaje gwintów ze względu na system miar

 Gwinty można podzielić i odróżnić ze względu na system miar. Wyróżniamy tutaj gwinty:

- metryczne; mówimy o nich w przypadku, gdy kąt zarysu gwintów wynosi 60 stopni, a wymiar skoku jest podany w milimetrach,

- calowe; o nich zaś mówimy, jeśli kąt zarysu gwintów wynosi 60 albo 55 stopni, a wymiar skoku jest podawany w ilości zwoi gwintu na jeden cal.

Między gwintem calowym a metrycznym jest więc różnica zauważalna w sposobie podawania wymiaru skoku. Kolejna bardzo ważna rozbieżność między gwintem calowym a metrycznym tkwi w sposobie oznaczania - tutaj różnica jest widoczna w zapisie. Otóż gwint metryczny jest oznaczany literą M i liczbą określającą milimetry, podczas gdy szeregi gwintów calowych oznacza się wyłącznie literami. 

Oznaczenia gwintów metrycznych pomagają użytkownikom wybrać taki rodzaj, którego w danej chwili najbardziej potrzebują. Oznaczenia literą M podpowiadają ewentualnemu nabywcy, że będzie miał do czynienia z rodzajem gwintów metrycznych o dużej wytrzymałości, która jest spowodowana między innymi dużym kątem gwintu. 

Gwint calowy posiada oznaczenie w postaci liter np. UN, UNC, UNEF, UNS. Ma on zastosowanie głównie w maszynach przeznaczonych na rynek amerykański, lecz stosuje się go również w instalacjach powietrznych. Jeżeli gwint calowy posiada oznaczenie np. UN, to oznacza ono rodzaj gwintu zunifikowanego o skoku uprzywilejowanym. Litery UNEF oznaczają gwint calowy, zunifikowany, bardzo drobnozwojny. Te i inne rodzaje gwintów calowych są więc rozpoznawalne poprzez określone litery alfabetu, każdy więc może bardzo łatwo zorientować się w specyfice określonego gwintu. Rodzaje gwintów calowych są również oznaczane przez litery nie zaczynające się od U. I tak na przykład układ liter BSW oznacza gwint calowy Whitwortha, zwykły, a BSF gwint calowy Whitwortha, drobnozwojny.  

Gwint drobnozwojny, którego oznaczenie to BSF, charakteryzuje się skokiem mniejszym niż skok gwintu zwykłego. Dzięki temu zapewnia on zwiększenie siły docisku, choć z drugiej strony jest o wiele mniej wytrzymały na zerwanie. Gwint drobnozwojowy o oznaczeniu BSF z powodu mniejszej głębokości stosowany jest w celu zwiększenia średnicy rdzenia śruby.  

Gwint calowy podobnie jak i rurowy może być stosowany do gwintowania głębokiego oraz do gwintowania rur. Zarówno gwint calowy i rurowy są stosowane w przemyśle maszynowym, używa się ich także przy produkowaniu rur. Gwint rurowy walcowy posiada oznaczenie G. Warto wiedzieć, że gwint walcowy charakteryzuje się tym, iż nacinany jest na rurach i łączących je elementach. Gwinty te opisano w normie PN-79/M-02030. Średnice podaje się w calach według powyższej normy.

 Podział gwintów ze względu na kształt

Gwinty dzielone są także ze względu na ich kształt, który ma kluczowe znaczenie przy wyborze odpwiedniej gwintownicy. Rozróżniamy więc: gwint do drewna, gwint metryczny, gwint okrągły, gwint prostokątny, gwint rowerowy, gwint stożkowy, gwint toczny, gwint trapezowy niesymetryczny, gwint trapezowy symetryczny, gwint trójkątny, gwint walcowy.

Gwinty trójkątny, stożkowy, trapezowy i inne są oczywiście nazwane tak a nie inaczej ze względu na kształt zarysu. Ciekawym reprezentantem tej grupy jest gwint trapezowy symetryczny, który przenosi duże obciążenia, dlatego też jest użytkowany w mechanizmach przenoszących duże obciążenia w obu kierunkach. Stosuje się go także w urządzeniach rzadko pracujących i o niewielkich prędkościach obrotowych.  

Innym podziałem jest ten ze względu na rodzaj wymiaru. Zaliczamy tutaj gwint wewnętrzny i zewnętrzny. Gwinty dzielimy też względu na kierunek obrotu: prawy (gwint śruby należy wkręcać w prawo, zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i lewy (gwint śruby trzeba wkręcać w lewo, przeciwnie do ruchu wskazówek zegara). 

Ciekawym podziałem jest ten ze względu na stosunek podziałki do średnicy. Tutaj wyróżniamy gwinty:

- zwykły, o wartości skoku dla danej średnicy zgodnej z Polską Normą,

- drobny, o wartości skoku dla danej średnicy mniejszej niż dla gwintu zwykłego,

- gruby, o wartości skoku dla danej średnicy większej niż dla gwintu zwykłego. 

Jak widać z powyższych informacji, rodzaje, oznaczenia i podział gwintów to bardzo szerokie zagadnienie, w którym można się trochę pogubić. Jednakże każdy profesjonalista powinien umieć odróżnić gwint trójkątny, drobnozwojny, calowy, rurowy, metryczny itd. Dzięki temu szybciej wykona swą pracę i bez zbędnych niespodzianek