z różnorodnych materiałów najczęściej są formowane, kształtowane poprzez użycie narzędzia jakim jest tokarka oraz frezarka. W dzisiejszych czasach możliwości nowoczesnych maszyn są bardzo duże i rozległe, w związku z czym wykonywanie przeróżnych kształtów, o których kiedyś można było tylko pomarzyć, jest dzisiaj sprawą dość prostą. Dzisiejsze obrabiarki potrafią metalowy detal z pomocą narzędzia do skrawania przerobić w żądaną formę bardzo szybko. Dzisiejsze tokarki są najczęściej maszynami numerycznymi sterowanymi komputerowo. Programator musi je odpowiednio zaprogramować, a wtedy one wykonują dokładnie to, co zostało zaplanowane i co jest pożądane jako efekt końcowy. Toczenie jest procesem, jaki przeprowadza się na zewnętrznej powierzchni elementu albo także we wnętrzu elementu. W ostatnim przypadku dzieje się tak w momencie wytaczania. Dzisiejsze tokarki mają zastosowanie w różnego rodzaju produkcji. Ich użycie pozwala tworzyć elementy o różnorakich rozmiarach, kształtach, elementy zaokrąglone i proste. Wszystkie te toczone detale są zazwyczaj częściami jakiejś jednej większej konstrukcji. Żeby jednak owa konstrukcja mogła powstać, potrzebne są pojedyncze części, które ją tworzą. Dlatego to właśnie tokarki przemysłowe są takim niezastąpionym elementem wykorzystywanym przy produkcji. Nowoczesne tokarki wykonują wiele procesów toczenia, takich jak na przykład: toczenie wykańczające, obróbka czołowa, toczenie zgrubne, wytaczanie, gwintowanie oraz rowkowanie i przecinanie. Ma tutaj również miejsce radełkowanie na tokarce. Jeśli zachodzi radełkowanie, narzędzia jakimi się go dokonuje są bardzo proste. Tym głównym jest tokarka. O tym drobniejszym powiemy już za chwilę.
Radełkowanie - norma
Radełkowanie wybranego elementu czyli radełkowanie na tokarce jest czynnością, którą wykonują się za pomocą radełka. Tak właśnie nazywa się specjalne narzędzie wykorzystywane przy tej czynności, która posiada jeszcze inną nazwę, a mianowicie – moletowanie. Radełko to narzędzie, które po prostu wygniata na wałku jakiś wzór prosty albo też skośny. Radełkowanie przedmiotu polega także na wygniataniu na przemian wzorów prostych i ukośnych. Powstające więc w ten sposób nacięcia składają się na tzw. część chwytną elementu. W skład radełka wchodzi uchwyt, a także jedna lub dwie rolki nacięte w rowki. Rolki te służą właśnie do wycinania wzorów na różnego rodzaju metalowych elementach. Jeżeli chodzi o radełkowanie, norma oznaczająca wymiary radełka jest określana dla takich charakterystycznych wymiarów jak: skok nacięcia radełka, średnica robocza D, średnica otworu d1, szerokość S. Jeżeli będzie miało nastąpić radełkowanie, rysunek techniczny powinien zawierać też wymiary danego radełka. Warto tutaj jeszcze wspomnieć, że rolki są wytworzone w większości z szybkotnącej stali. Są także montowane w uchwycie albo pojedynczo, albo parami. Efekt radełkowania zależy od ustawienia rolek i ich docisku do materiału, kiedy to obracają się w trakcie wykonywania zadania. Jak więc widać, czy to będzie radełkowanie krzyżowe, proste czy kratkowe ( temat: radełkowanie, rodzaje i podziałki poruszymy już za chwilę), zawsze chodzi o rzecz podstawową, czyli o zwiększenie przyczepności elementu. Po to właśnie wykonuje się radełkowanie, norma wymaga też, by używać go do wygniatania śrub, jakichś gałek, elementów chwytnych. Widać z powyższego, że aby zaistniało radełkowanie, narzędzia niezbędne do tego to oczywiście radełko i tokarka.
Radełkowanie - rodzaje i podziałki
Zawsze kiedy ma się do czynienia z terminem radełkowanie, oznaczenie powierzchni rowkowej i radełkowej musi być wzięte pod uwagę. Dlaczego? Dlatego, że dla procesu, jakim jest radełkowanie, rodzaje i podziałki radełek są przeznaczone dla różnych materiałów. I tak na przykład układ rowków prosty ma zastosowanie przy wszelkich materiałach, ale już układ krzyżowy nadaje się tylko do aluminium albo stali, także do mosiądzu i kilku innych jeszcze materiałów. Radełkowanie krzyżowe jest więc stosowane dla wybranych metali, podczas gdy proste, jak już wspomnieliśmy, może być stosowane przy użyciu szerokiego spektrum materiału. Dla czynności jaką jest radełkowanie oznaczenie kolejne dotyczy układu kratkowego, który stosowany jest przy pracy z twardą gumą albo plastyczną masą.
Jaki przebieg ma radełkowanie?
Jeśli ma być wykonywane radełkowanie, rysunek techniczny potrzebny jest do zaznaczenia powierzchni radełkowanych. Kiedy zostaną one naniesione na kartkę, można przejść do głównej pracy, jaką jest właściwe radełkowanie, rodzaje i podziałki powinny już wcześniej zostać do niego przydzielone. Przede wszystkim należy pamiętać, żeby zamontować bardzo mocno materiał obrabiany. Podczas radełkowania nie może on się poruszać, wyginać, przesuwać, ponieważ grozi to zepsuciem wzorów i późniejszą niemożnością zamontowania elementu. Trzeba wiedzieć też, że oś rolki powinna zawsze znajdować się trochę niżej osi elementu. Ponieważ w czasie procesu radełkowania wytwarzana jest bardzo duża moc, która odpycha radełko, ważne jest, by oprawka posiadała taki zaczep, który by zapobiegał przesunięciom radełka. Jeżeli moletowane są bardzo wąskie powierzchnie, nie należy stosować tzw. posuwu wzdłużnego. W takim wypadku trzeba radełko do elementu dosunąć samodzielnie, ręcznie. Ważne jest też to, by oś radełkowej rolki była ułożona równolegle do osi przedmiotu moletowanego.
