Pasowanie jest koniecznym składnikiem wszelkiej konstrukcji, w obrębie której ma miejsce współpraca dwóch powierzchni. Każda mechaniczna konstrukcja, która w swoim działaniu zakłada udział dwóch powierzchni, będzie miała w sobie element pasowania. Najprościej rzecz ujmując, można powiedzieć, że dwa elementy o takim samym wymiarze nominalnym są ze sobą połączone, dopasowane do siebie. Jeden składnik konstrukcji zawiera w sobie drugi. Najczęściej rzecz się tak ma w przypadku wałka oraz otworu. Posiadają one taki sam wymiar nominalny, w związku z czym mogą do siebie być dopasowane. Przy zjawisku pasowania zachodzi tzw. wzajemny rozkład odchyłek, który stwarza wartości luzów albo też wcisków obydwu części. Tak to zostaje określony charakter ich wzajemnego na siebie oddziaływania. Różne pasowania określają także to, jaką trzeba stosować technikę wytwarzania, a także podpowiadają, jaki typ obróbki powinien zostać zastosowany. Trzeba stwierdzić, że pasowanie elementów ze sobą współpracujących jest bardzo ważnym aspektem projektowania różnego rodzaju konstrukcji oraz technologii. Rodzaje pasowań są więc czymś istotnym, ponieważ dzięki nim możliwe jest odpowiednie kształtowanie konstrukcji. Jakie są te rodzaje pasowań powiemy za chwilę, tak jak i przedstawimy to, czym jest zasada stałego wałka oraz zasada stałego otworu. Jak wygląda pasowanie, rysunek techniczny powinien pokazać najlepiej, na nim to właśnie pokazane są wymiary nominalne, czyli te najbardziej pożądane przez konstruktora. Mniej więcej wiadomo już, czym jest pasowanie, rysunek techniczny pokazuje oczywiście bardzo wyraźnie także to, że nie możliwe jest osiągniecie wymiaru nominalnego idealnego. W związku z tym zostało wprowadzone pojęcie tolerancji wymiarów. Odpowiedni więc dobór tolerancji wałków oraz otworów wpływa na zasadność jakiejś konstrukcji. Pasowanie zaś jest tak oznaczane, że określa się w mikrometrach tolerancję otworu i wałka. Pomiędzy nimi stawia się ukośnik. I tak dla przykładu istnieje taki zapis: H7/g6, gdzie literą wielką oznaczono otwór, a literą małą wałek. Tak więc czy to będzie tolerancja H7, tolerancja H9, tolerancja H6 czy jakaś inna, zawsze oznaczała będzie miarę, jak jest dopuszczalna do tego, by pasowanie skończyło się sukcesem.
Rodzaje pasowań
Rozróżniamy trzy rodzaje pasowań. Pasowanie ciasne, czy to będzie pasowanie wałka pod łożysko, czy innego elementu, polega na tym, że pomiędzy działającymi na siebie elementami powierzchniowymi wałka oraz otworu zawsze ma się do czynienia z tzw. wciskiem. Pasowanie ciasne, czy to będzie pasowanie pod łożysko, czy inne, zawsze spaja elementy lepiej niż na przykład pasowanie luźne. To ostatnie pasowanie pozwala na to, by wałek poruszał się wzdłużnie lub obracał się w otworze. Pasowanie luźne ma zastosowanie w połączeniach ruchomych. Polega na tym, że przy łączeniu dwóch elementów pomiędzy wałkiem a otworem jest zawsze jakiś luz. Dzieje się tak, kiedy to graniczny wymiar dolny jest albo równy, albo trochę większy w stosunku do granicznego wymiaru górnego wałka. Jeżeli odbywa się pasowanie wałka pod łożysko można mieć także do czynienia z pasowaniem mieszanym, podczas którego występują zarówno luzy, jak i wcisk.
Zasada stałego otworu
Oprócz tego, że istnieje zasada stałego otworu, nie mniej istotna jest zasada stałego wałka, polegająca na tym, iż wszelkie luzy oraz wciski biorą się z prostego zestawienia wałka o określonym i zawsze stałym wymiarze z różnymi odchyłkami dla otworu. Przeważa jednak zasada stałego otworu. Dotyczy ona tego, że różnego rodzaju luzy oraz wciski są zależne od różnych pól tolerancji wałków w stosunku do otworu podstawowego o odchyłce dolnej EI=0. Zasada stałego otworu oparta jest na tolerancji otworu dobranej z grupy H. Czy będzie to tolerancja H9, tolerancja H7 czy tolerancja H6 określa właśnie zasada stałego otworu. Jeżeli potrzebna jest tolerancja wałka, którą określa się na podstawie tolerancji z grupy h (np. pasowanie luźne – G7/h6), zastosowanie ma zasada stałego wałka. Gdy występuje pasowanie pod łożysko zarówno tolerancja wałka, jak i tolerancja otworu może mieć miejsce, dobór zależy od wymagań konstrukcyjnych. W wypadku maszyn, ich konstruowania, budowania, zasada stałego otworu jest uprzywilejowana, co ma związek z tym, iż wymiary otworów cylindrycznych mogą być zmienne skokowo. Zależą one od wymiarów wiertła albo innego narzędzia. W przypadku obróbki wałka wymiary mogą być zmieniane w sposób ciągły na wszelkiego rodzaju tokarkach na przykład. Jeśli stosuje się zasadę stałego otworu, można liczyć się z tym, że będzie potrzebna mniejsza ilość narzędzi. Mniejsza też będzie liczba sprawdzianów do pomiaru otworów. Jak więc widać, zasada stałego otworu jest bardziej opłacalna od zasady stałego wałka. Tę ostatnią stosuje się w momencie, gdy jest potrzeba osadzenia na wałku wielu elementów. Średnica takiego wałka jest na pewnej długości stała. Zasadę stałego wałka stosuje się też w przypadku części o wymaganych różnorodnych prasowaniach. To, jakie pasowanie się wybierze, wynika też z rodzaju obróbki oraz materiału, jego powierzchni, wibracji maszyny itp.
